Het coronavirus (Covid-19) regeert het land. Hoe gaan wij om met nieuwe regels en voorschriften? Is de overheid in staat om houvast en steun te bieden? In deze verwarrende tijden buigt cultuursocioloog Peter Achterberg zich over de Nederlandse samenleving.
Er waart een spook door Nederland. Het coronaspook. Arm en rijk. Dik en dun. Gelovig en ongelovig. Het spook kan iedereen te grazen nemen. Madonna zegt het, het is de ultieme gelijkmaker. Tijd om ons dus conform de richtlijnen van de overheid te verschansen? Helemaal alleen. Thuis. En niksniet samenscholen. Dat kan dus niet meer.
Samen bidden tegen corona, waarom ook niet?
Nou ja, dat kan dus best. Zolang je maar met minder dan 30 personen bent in een bijeenkomst ‘van religieuze of levensbeschouwelijke aard’. Met zijn dertigen mag je in Nederland nog best een potje geloven en bidden. Samen bidden tegen corona. Waarom ook niet? Mike Pence, vice-president van de Verenigde Staten en destijds kersvers aangesteld als corona fighter, deed het ons begin maart al voor. Met zijn team biddend in het Witte Huis.
Bidden tegen het coronavirus (Beeld: Tweet van Thomas Chatterton Williams, New York Times Magazine)
De gouverneur van Mississippi, Tate Reeves, heeft inmiddels verordonneerd dat alle restricties op samenkomsten weer kunnen worden opgeheven. Zo konden de bijbelstudies van woensdag gelukkig nog op donderdag plaatsvinden. Tony Spell, een pastor uit Louisiana, bracht afgelopen zondag 1000 gelovigen bijeen om te bidden. Volgens hem ‘kun je gewoon niet zeggen dat supermarkten essentieel zijn, maar de kerk niet’. En de paus? Ook die heeft inmiddels zijn speciale Urbi et Orbi-zegen uit de kast getrokken en opgeroepen tot gebed. Want het coronavirus moet worden bestreden.
Whodunnit?
Er wordt in religieuze kring heus niet alleen (in klein of groot verband) gebeden tegen het coronavirus. En wordt ook overdacht hoe we hier eigenlijk zijn aanbeland. Dominee Schot uit Nunspeet prijst alle inspanningen om het virus eronder te krijgen. “Maar als we niet bij de bron komen –dat we God verlaten hebben–, dan is het dweilen met de kraan open.” God stuurt immers ‘ziekte zoals ooit de plagen in Egypte, om de mens tot inkeer te brengen’, aldus een commentaar uit het Reformatorisch Dagblad.
Reverend Ralph Drollinger, een hoge pief nabij het Amerikaanse kabinet, is het hier vermoedelijk wel mee eens. Hij wijst homo’s, milieufanaten en mensen met depraved minds aan als oorzaak van al deze ellende. Anderen wijzen niet op ongelovigen, maar juist op mensen met een ‘verkeerd’ geloof. Zo denkt Rick Wiles (uit Amerika alweer) dat God de Joden, omdat ze niet zo aardig voor Jezus Christus waren een paar duizend jaar geleden, nu straft met – je raadt het al – het coronavirus.
Als het leven geen zin heeft…
Het bovenstaande maakt wel duidelijk dat sommige gelovigen zo hun eigen ideetjes hebben over de oorzaken en bestrijding van het coronavirus. De vraag dringt zich op hoe dit eigenlijk sociologisch te verklaren is. Een van de prominentere verklaringen is dat de mens een zingevend wezen is. De godganse dag gebeuren er namelijk dingen. En die moeten toch wel iets te betekenen hebben. Het kan toch niet allemaal toevallig zijn? Het leven moet zin hebben.
En als het leven zin heeft, dan moeten tegenslagen ook iets te betekenen hebben. Oorlog. Rampspoed. Verderf. Ellende. Juist dan biedt het geloof houvast. Het biedt soelaas, en een verhaal waarom dit allemaal gebeurt. Juist nu.
Het is gemakkelijk om religieuze antwoorden op dit soort coronagerelateerde levensvragen weg te zetten als schokkend en bizar. Dat kun je doen. Maar mensen zoeken nu eenmaal naar antwoorden op dit soort vragen. En deze religieuze coping strategieën hebben één groot voordeel in de strijd tegen het coronaspook. Als deze strategieën opium voor het geplaagde volk blijken te zijn en het virus hen (en ons) uiteindelijk fataal wordt, weten zij tenminste wel waarom dat het geval is.
Fotocredits:
Hoofdfoto: Oude kerk, Ede (Foto: Henk Monster, via Wikipedia) Creative Commons 3.0 Unported
Gebed van de Corona Task Force van het Witte Huis (Foto: Official White House photo by D. Myles Cullen)
