Jouw poep is goud waard. Waarom? Als je gezond bent, zit poep vol met darmbacteriën die je helpen gezond te blijven. Helaas geldt dit niet voor iedereen. Sommige mensen hebben last van terugkerende darminfecties veroorzaakt door bacteriën die soms gezond zijn, maar gevaarlijk kunnen worden als ze de meerderheid vormen. De samenstelling van de bacteriën in de darmen is zo belangrijk dat het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) een poepbank is begonnen.
In het LUMC in Leiden verzamelen ze poep – inclusief bacteriën – van gezonde mensen voor artsen en ziekenhuizen. Als we het hebben over alle bacteriën of micro-organismen in jouw darmen, dan gaat het over het microbioom, ofwel de darmflora. Een gezond microbioom is essentieel voor een gezond functionerend lichaam.
Wat doen al die bacteriën daar?
Het menselijk lichaam bevat zo’n 10 triljoen bacteriën, genoeg voor zo’n 2 kilogram aan gewicht, om…. om wat eigenlijk te doen? Ons lichaam heeft meer bacteriële cellen dan menselijke cellen, waarvan een enorm gedeelte zich in de darmen bevindt en ons helpt met het verteren van voedsel. Eigenlijk zijn mensen helemaal niet zo goed in het afbreken van voedsel, onze darmbacteriën helpen om grote suikers af te breken, zodat wij die makkelijker op kunnen nemen. In ruil voor deze actie profiteren die darmbacteriën zelf van het voedsel dat wij helemaal niet kunnen verteren.
Er zijn al meer dan duizend soorten ontdekt die zich allemaal in onze darmen kunnen bevinden. Wetenschappers gokken dat ieder mens gemiddeld 160 verschillende soorten bacteriën in zijn darmen heeft. Dit betekent dat er enorme verschillen kunnen zijn tussen verschillende mensen. Dat roept de vraag op: als er zoveel verschillen zijn, hoe weten we dan wat gezond is en wat niet?
Samenstelling van het microbioom
We weten dat we ongeveer dezelfde bacteriën in onze darmen hebben als onze ouders. Maar komt dat omdat we dezelfde genen hebben, of omdat we in hetzelfde huis hebben gewoond en grofweg hetzelfde dieet hebben gevolgd? Diezelfde vraag geldt voor sporters, die een ander microbioom hebben dan niet-atleten. Hebben topsporters een andere samenstelling van bacteriën in hun darmen omdat ze veel bewegen, of omdat ze een ander eetpatroon hebben om de hoge hoeveelheid lichaamsbeweging te ondersteunen.
Hoe zit dat dan met depressie? Wetenschappers hebben gevonden dat depressieve mensen een andere samenstelling bacteriën in hun darmen hebben, dan mensen die niet depressief zijn. Komt dit doordat bacteriën invloed hebben op je humeur of omdat je mensen met een depressie de neiging hebben een ander eetpatroon aan te houden?
Als je kijkt naar de bacteriën in de darmen van verschillende mensen over de hele wereld, dan zul je enorme verschillen zien tussen verschillende landen. Mensen in China hebben andere soorten in hun darmen dan Russen of Fransen. Niet alleen zijn mensen genetisch heel anders, ze hebben ook andere eetpatronen, in Nederland eten we bijvoorbeeld rauwe haring, terwijl ze er in Marokko van walgen. Daar wordt over algemeen weer veel minder alcohol gedronken. Maar in ieder land vind je gezonde mensen. Dus al deze verschillen zullen waarschijnlijk ook gezond zijn.
Na deze onzekerheid, wat weten we eigenlijk wel?
Over het algemeen lijkt het erop dat een brede variatie aan bacteriën in de darmen gezond is. Net als in ieder ecosysteem is het slecht als een enkele soort alles overheerst.
Poepacteriën op groeimedium door Dr. Mia Urem
Een van de soorten die zich kan gaan misdragen is Clostridium difficile. Die bacterie komt ook voor in gezonde darmen, maar dan samen met een heleboel andere soorten. Clostridium difficile kan gevaarlijk zijn nadat je een antibioticumkuur hebt gekregen. Dit gebeurt dan omdat de antibioticumkuur een grote hoeveelheid van de bacteriën in de darmen heeft weggespoeld. Dan is er ineens veel ruimte vrij om opgevuld te worden door andere bacteriën. Die maken hier gebruik van en worden daardoor ‘opportunisten’ genoemd. Als dit opportunisme gebeurt door Clostridium difficile, dan is er kans dat een patiënt last krijgt van chronische infecties. Dit gebeurt niet vaak, maar wanneer het gebeurt is het flink vervelend. Bovendien is de soort lastig te bestrijden omdat hij ongevoelig is voor veel antibiotica.
Poeptransplantaties
Gelukkig hebben Leidse onderzoekers hier een oplossing voor gevonden: de poeptransplantatie. Hierbij word poep, inclusief goede, gezonde, bacteriën getransplanteerd naar mensen met terugkerende darminfecties. Daardoor krijgen ze ook een gezonde combinatie aan microben in hun darmen, oftewel een gezond microbioom.
Om zoveel mogelijk mensen met een zieke darmflora te helpen, is er in 2016 een poepbank opgericht in Leiden. Hier wordt poep verzamelt van gezonde mensen om een verzameling ‘gezonde poep’ op te bouwen. Sterker nog, je kunt zelf misschien ook wel donor worden. Hoe deze poeptransplantaties precies werken, legt professeor Ed Kuijper je uit in deze video. Bij de Nationale Donor Feces Bank (NDFB) krijgen patiënten al zo’n behandeling.
We horen vaak in het nieuws dat bacteriën ons ziek maken. Maar bacteriën zijn blijkbaar ook onze vrienden. Ze helpen ons ons hele leven al om gezond te blijven. Dus bedank de volgende keer je bacteriën even voordat je ze doorspoelt.
