India is één van de weinige plekken op aarde waar nog een traditionele industrie bestaat in handgemaakte stoffen. De sector is in een zware competitiestrijd verwikkeld met de moderne machinale textielindustrie en dreigt die te verliezen. Een internationaal congres in het weversstadje Chirala riep daarom academici, bedrijven, beleidsmakers, activisten en wevers uit alle hoeken van India bij elkaar om te praten over de toekomst.
Grote kans dat de kleding die je nu draagt, is gemaakt in India. De Indiase textielindustrie is met 45 miljoen werknemers een van de grootste producenten en exporteurs van textiel ter wereld. Het overgrote deel daarvan is massaproductie met machines. Tegen die veel goedkopere machinale producten kunnen de handwevers niet op. Daardoor zijn veel gemeenschappen van wevers inmiddels verdwenen. Dat is een spijtige ontwikkeling.
De handwevers, ververs, spinners en borduursters belichamen cultureel erfgoed. Maar hun kennis en vaardigheden van honderden jaren lijkt verloren te gaan. Daarnaast zijn hun productiemethoden duurzaam en houden met de werkgelegenheid die hun werk creëert, rurale gemeenschappen leefbaar. Er zijn dus zowel culturele, economische als sociale belangen betrokken bij de gezondheid van de handweefsector. Om te overleven moet de sector wel haar eigen broek kunnen ophouden. Daarvoor zijn samenwerkingen, nieuwe markten en strategieën nodig. Hoe innoveer je binnen de kaders van een historische en culturele traditie zonder deze geweld aan te doen?
Anchoring Innovation
Met precies die combinatie van traditie en innovatie houdt het onderzoeksprogramma Anchoring Innovation van de Nederlandse nationale onderzoeksschool van oud-historici en classici (OIKOS) zich bezig. Anchoring benoemt de talloze manieren waarop mensen het nieuwe verbinden aan het oude, het traditionele en het bekende.
De essentie is dat een nieuw idee alleen succesvol kan zijn als het aansluit bij het begrip en verwachtingen van hun beoogde publiek. Dit idee wordt door onderzoekers van de oudheid gebruikt om processen van technologische, economische en vooral maatschappelijke innovatie in het verleden te verklaren. Diezelfde processen spelen in hedendaagse vraagstukken en ontwikkelingen. Zo moeten de wevers in India aansluiting vinden bij de verwachtingen van de moderne markt zonder hun kernimago van traditie, ambacht en cultureel erfgoed te verliezen.
Een vrouw van de Banjara-stam in traditionele kleding. Het borduurwerk bestaat uit kleurrijke motieven met spiegeltjes, kraaltjes en schelpjes. (Foto: Anique Hamelink)
Succesvolle innovatie
Een mooi voorbeeld van zo’n succesvolle innovatie werd gepresenteerd op het congres in Chirala. De handborduursters van de Banjara-stam uit Tamil Nadu hebben zich verenigd onder het Tribal Health Initiative en het merk Porgai. Porgai betekent heel toepasselijk: ‘Trots’. Van oudsher wordt in deze regio in het zuiden van India een bepaalde stijl borduurwerk, genaamd Lambani, gemaakt. Lambani wordt gemaakt en gedragen door de vrouwen van de stam.
Diezelfde vrouwen produceren tegenwoordig niet meer alleen voor hun eigen dorp en familie. Ze bedienen de internationale markt en verkopen hun producten via een webwinkel. De technieken die ze gebruiken in hun borduurwerk zijn onveranderd. De stijl en het type producten zijn geënt op moderne afnemers. De vrouwen borduren nu kussenhoezen, portemonnees en tassen, maar ook Indiase sari’s. Hoewel de geborduurde motieven in niets lijken op die van vroeger, hebben die toch een ‘traditioneel’ imago. De afbeeldingen zijn van de lokale gewassen die de stamleden op hun boerderijen verbouwen, en de wilde bessen die ze verzamelen.
-
- Manisha Kairaly van Timbaktu Weaves toont haar Banjari-sari met pluimgierstmotieven.
-
- Borduurwerk van de Banjara-vrouwen: een detail van de granen
-
- Een kussenhoes geborduurd met afbeelding van lokale wilde bessen.
Het beste van twee werelden
De Banjara-borduursters verankeren hun innovaties in de traditionele leefwijze en de historie van het Indiaas handwerk. Daarmee maken ze een product dat het beste van twee werelden verenigt: tegelijkertijd traditioneel én innovatief. En aan het enthousiasme van de aanwezigen bij de presentatie van deze producten, lijkt het een succesformule te zijn.
Op het congres in Chirala waren nog meer van zulke voorbeelden van innovatieve ‘traditionele’ producten. Ook bij de wevers en ververs. Die innovaties werken verder door in de grotere werkgelegenheid voor vrouwen en plattelandsgemeenschappen en duurzame en milieuvriendelijke productie. Allemaal positieve ontwikkelingen die een hoopvolle blik op de toekomst bieden.
- Lees ook het blog van Miko Flohr over Anchoring Innovation: van textielproductie in het oude Rome naar handweven in India
Alle foto’s (c) Anique Hamelink, met toestemming gebruikt
