In de periode van februari van tot mei dit jaar staken zes verschillende wolven de Nederlandse grens over. En voor het eerst in meer dan 150 jaar hebben twee wolven zich definitief gevestigd op de Veluwe. Ook een mannetje laat zich regelmatig zien. Mogelijk is zelfs sprake van een paartje. Dit is goed nieuws voor de wolf. Maar wat betekent dat voor de relatie tussen wolven en mensen in Nederland? Een update.
In oktober 2017 schreef ik al een blog over de wolf in Nederland. In de afgelopen anderhalf jaar is er veel gebeurd op wolvengebied, dus dat bericht is toe aan een update. Destijds zag ik geen reden waarom de wolf zich niet definitief in Nederland zou vestigen. En inderdaad, de wolf is terug.
Volgens onderzoek van de Wageningen Universiteit zijn tussen 1 februari en 1 mei zes verschillende wolven gezien. Twee vrouwtjes hebben zich definitief, dus langer dan zes maanden, gevestigd op de Veluwe. Een mannetje komt regelmatig in het territorium van een van de vrouwtjes. Of ze ook een paar vormen, is nog niet helemaal duidelijk. Maar dit betekent wel dat het niet onmogelijk is dat dit jaar zelfs de eerste wolvenpups worden geboren.
Door DNA-analyse van wolvenkeutels kunnen onderzoekers bepalen om welke wolf het gaat en waar die is geweest (Foto: Jaap van Leeuwen)
Praktisch beleid
Door die snelle ontwikkelingen is ook het praktische beleid in een stroomversnelling geraakt. Gevestigde wolven vragen immers om ander beleid dan zwervende wolven. Gevestigde wolven bakenen een territorium af waarbinnen ze hun voedsel vinden. Dat bestaat meestal uit wilde hoefdieren. Zwervende wolven vergrijpen zich eerder aan een makkelijke prooi, omdat ze het terrein niet goed kennen.
Hierdoor behandelt het pas opgestelde Interprovinciaal Wolvenplan gevestigde en zwervende wolven als aparte fases. Dit wolvenplan is opgesteld voor BIJ12 en de Nederlandse provincies. Hierin is onder meer vastgesteld wanneer en hoe boeren een tegemoetkoming krijgen bij schade door wolven. Bijvoorbeeld als hun vee is aangevallen.
Een team van wetenschappers uit Nederland, Polen, Duitsland en Zuid-Afrika publiceerde vorige maand een artikel in het wetenschappelijk tijdschrift Biological Conservation, over de manier waarop we moeten omgaan met de wolf in het dichtbevolkte deel van Europa. Daaronder valt ook Nederland. Zij roepen op om vooral beslissingen te nemen op basis van wetenschappelijke kennis en niet gebaseerd op emotie. Een pro-actieve aanpak is het advies. Daarbij spelen gezonde natuurlijke prooidierpopulaties een belangrijkere rol dan bescherming van landbouwdieren. Ook pleiten ze voor meer aandacht voor de relatie tussen wolven en mensen. Mensen moeten weer leren omgaan met wolven.
Wolven in het Bayerische Wald, Duitsland (Foto: Aaldrik Pot)
Een spannende toekomst tegemoet
Nu de wolf zich heeft gevestigd in Nederland, gaat er van alles gebeuren. Zo kunnen bijvoorbeeld prooidieren in het wolventerritorium hun gedrag aanpassen. Die veranderingen worden op de voet gevolgd door Wolven in Nederland, een samenwerkingsverband van verschillende natuurorganisaties.
Als ecoloog ben ik heel benieuwd hoe de wolven zich aanpassen aan het leven in een dichtbevolkt land als Nederland. Worden ze minder schuw? En welk effect heeft dit op de interacties tussen mensen en wolven? Hoeveel wolven komen er en wat betekent dit voor prooidieren, concurrenten en de rest van het ecosysteem? Hopelijk gaan we dit in de komende jaren meemaken.
Wolf en mens
Daarnaast ben ik heel benieuwd hoe de relatie tussen wolf en mens in Nederland zich gaat ontwikkelen. Zoals ik eerder schreef in mijn blog over de Oostvaardersplassen, maken wolven veel emoties los. Welke rol gaan die spelen in het wolvendebat? Kunnen Nederlanders weer leren om samen te leven met de wolf? En hoe gaat die samenleving er dan uit zien?
Hierover valt weinig te voorspellen. We kunnen niet leren van de ervaringen in andere landen. Lang gevestigde wolven gecombineerd met een hoge bevolkingsdichtheid zoals in Nederland, komt nergens anders voor. Wat er in Nederland gaat gebeuren, is dus zowel vanuit nationaal en internationaal perspectief heel interessant.
Hoofdfoto: (c) Jaap van Leeuwen
Alle foto’s bij dit blog zijn afkomstig van Wolven in Nederland. Met toestemming gebruikt.
