In dit vlog neem ik je mee naar Zweeds Lapland waar ik in juni 2018 veldwerk heb verricht. Ik doe er onderzoek naar het effect van bosbranden op de zoogdiergemeenschap.
In drie verschillende gebieden, Bodträskfors, Muddus National Park en Lainio, woedden in 2006 verschillende bosbranden. Omdat het herstel in Noord-Zweden heel langzaam gaat, kun je daar nu, twaalf jaar later, nog steeds heel goed de effecten van zien. Binnen een groter project, het Burning for forage and biodiversity, bekijken onderzoekers van het Departement of wildlife, fish and environmental studies van de Zweedse Landbouwuniversiteit het effect van bosbranden op de biodiversiteit in het bos. Ik kijk met behulp van cameravallen naar zoogdieren. In deze drie regio’s in Noord-Zweden leven soorten als eland, rendier, sneeuwhaas, lynx en veelvraat.
Jong groen na bosbranden
We verwachten dat na de bosbranden een grote hoeveelheid jonge boompjes is opgekomen. Die zijn gekiemd uit zaden die al in de bodem zaten, maar tot nu toe de kans niet kregen. De hoge bomen eisten al het zonlicht en beschikbare voedsel op. Als gevolg van de branden zijn die grote bomen verdwenen, waardoor ruimte ontstond voor nieuwe generaties jong groen. Die jonge boompjes worden gegeten door herbivoren zoals de eland en sneeuwhaas, die op hun beurt weer voedsel zijn voor carnivoren, zoals de veelvraat, lynx en vos.
Daardoor zal een gebied dat langzaam herstelt na een bosbrand aantrekkelijk zijn voor de hele zoogdiergemeenschap. We vergelijken de plekken waar vuur is geweest met vergelijkbaar samengesteld bos in de directe omgeving. Dit noemen we het controlebos. Hier verwachten we minder dieren, omdat er minder jong groen beschikbaar is.
Jong groen na bosbranden in Muddus National Park in Noord-Zweden (foto: Tim Hofmeester)
Zomers warmer en droger
Dit onderzoek is momenteel erg actueel. Deze zomer woedt een uitzonderlijke hoeveelheid bosbranden in Zweden. Op het moment van schrijven is er zo’n 250 vierkante kilometer bos in rook opgegaan. Dat levert een geschatte schade op van 900 miljoen Zweedse kronen (zo’n 90 miljoen euro). Zelfs in het arctisch gebied woeden branden.
De voorspelling is dat de zomers in Zweden warmer en droger worden door klimaatverandering. Daardoor neemt het risico op bosbranden alleen maar toe. Het is dus belangrijk om te weten welke effecten dit heeft op de biodiversiteit in het getroffen gebied. Ons onderzoek geeft strak een beter beeld van de effecten van vuur in Noord-Zweden. Dankzij de relatief korte en koude zomers gaan natuurlijke processen daar echter zo traag , dat de resultaten lastig te extrapoleren zijn naar een situatie zoals in Nederland. In ons land gaat het herstel na een bosbrand veel sneller en er komen andere diersoorten voor.
